Sách hay về lịch sử thế giới

Súng, Vi Trùng Và Thép

“Bàn tay của diễn trình lịch sử từ 8.000 năm trước vẫn đang đè nặng lên chúng ta.”

Cuốn sách giải thích vì sao các nền văn minh Á – Âu (bao gồm cả Bắc Phi) lại tồn tại được, cũng như đã chinh phục các nền văn minh khác, cùng lúc ông bác bỏ các lý thuyết về sự thống trị của các nền văn minh Á –Âu dựa trên trí tuệ, đạo đức hay ưu thế di truyền. Jared Diamond lập luận rằng, sự khác biệt về quyền lực và công nghệ giữa các xã hội loài người có nguồn gốc từ sự khác biệt về môi trường, trong đó sự khác biệt này được khuếch đại không ngường. Qua đó, ông giải thích tại sao Tây Âu, chứ không phải các nền văn minh khác trong thế giới Á – Âu như Trung Quốc, lại trở thành các thế lực thống trị

Mục đích của cuốn sách này là cung cấp một lược sử về tất cả mọi người trong khoảng 13.000 năm trở lại đây. Câu hỏi đã khiến tôi viết ra cuốn sách này là: tại sao lịch sử đã diễn ra trên mỗi châu lục một khác? Nếu như câu hỏi này lập tức khiến bạn nhún vai cho rằng bạn sắp phải đọc một luận văn phân biệt chủng tộc thì, xin thưa, không phải vậy. Như bạn sẽ thấy, những lời đáp cho câu hỏi này tuyệt không bao hàm những sự khác biệt về chủng tộc. Cuốn sách này tập trung truy tìm những lý giải tối hậu và đẩy lùi chuỗi nhân quả lịch sử càng xa bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu.

Tuy cuốn sách này nói cho cùng là về lịch sử và tiền sử, song chủ đề của nó không chỉ có giá trị hàn lâm mà còn có tầm quan trọng to lớn về thực tiễn và chính trị. Lịch sử những tương tác giữa các dân tộc khác nhau chính là cái đã định hình thế giới hiện đại thông qua sự chinh phục, bệnh truyền nhiễm và diệt chủng. Các xung đột đó tạo ra những ảnh hưởng lâu dài mà sau nhiều thế kỷ vẫn chưa thôi tác động, vẫn đang tích cực tiếp diễn ở một số khu vực nhiều vấn đề nhất của thế giới ngày nay.

Sapiens: Lược Sử Loài Người

Sapiens, đưa chúng ta vào một chuyến đi kinh ngạc qua toàn bộ lịch sử loài người, từ những gốc rễ tiến hóa của nó đến thời đại của chủ nghĩa tư bản và kỹ thuật di truyền, để khám phá tại sao chúng ta đang trong những điều kiện sinh sống hiện tại.

Sapiens tập trung vào các quá trình quan trọng đã định hình loài người và thế giới quanh nó, chẳng hạn như sự ra đời của sản xuất nông nghiệp, việc tạo ra tiền, sự lan truyền của những tôn giáo, và sự nổi lên của những nhà nước quốc gia. Không giống như những quyển sách khác cùng loại, Sapiens đã có một lối tiếp cận liên ngành học, bắc cầu qua những khoảng cách giữa lịch sử, sinh học, triết học và kinh tế theo một lối trước đây chưa từng có. Hơn nữa, lấy cả quan điểm vĩ mô và vi mô, Sapiens không chỉ đề cập đến những gì đã xảy ra và tại sao, mà còn đi sâu vào việc những cá nhân trong lịch sử đó đã cảm nhận nó như thế nào.

Câu hỏi lớn và sâu sắc của Harari là: chúng ta thực sự muốn gì? Có cách nào để đạt được hạnh phúc cho con người chúng ta, hoặc thậm chí liệu chúng ta có biết được nó là gì hay không? Trong cốt lõi của nó, Sapiens biện luận rằng chúng ta không biết về bản thân chúng ta, huống chi biết được những nhu cầu của những loài sinh vật khác. Chúng ta đã quá thường xuyên bị những tưởng tượng hư cấu của chúng ta lừa dối. Lịch sử cũng là một hư cấu, nhưng một hư cấu đã được kiềm chế bởi thực tại và biện luận: một hình thức của huyền thoại – một hư cấu hữu ích – khiến nó có thể mang lại sự giác ngộ của sự tự biết chính mình.

Homo Deus: Lược Sử Tương Lai

Homo sapiens có phải là một dạng sống siêu đẳng, hay chỉ là một tay đầu gấu địa phương? Làm thế nào con người lại tin rằng họ không chỉ đã kiểm soát thế giới, mà còn mang lại ý nghĩa cho nó? Công nghệ sinh học và trí thông minh nhân tạo đe doạ loài người ra sao? Sinh vật nào có thể kế thừa loài người, và tôn giáo mới nào sẽ được sản sinh?

Với giọng kể cuốn hút và mới lạ, Harari sẽ dần gợi mở và trả lời những câu hỏi trê, nhờ phân tích chi tiết những luận điểm gây nhiều tranh cãi: chủ nghĩa nhân đạo là một dạng tôn giáo, thứ tôn giáo tôn thờ con người thay vì thần thánh; sinh vật là thuật toán… ông vẽ ra một viễn cảnh tương lai khi Sapiens thất thế và Dữ liệu giáo trở thành một hình mẫu. HOMO DEUS còn bàn sâu hơn về các năng lực mà con người đã tự trang bị để sinh tồn và tiến hoá thành một giống loài ngự trị trên trái đất, để rồi chính trong tiến trình hoàn thiện và nâng cấp các năng lực ấy chúng ta sẽ bị truất quyền kiểm soát bởi một sinh vật mới, mang tên Homo Deus.

Lược Sử Thế Giới

Từ khi được viết ra bằng tiếng Đức năm 1935, Lược sử thế giới đã trở thành cuốn sách lịch sử bán chạy ở ba mươi ngôn ngữ. Năm 2005, cuốn sách được xuất bản bằng tiếng Anh với phần minh họa bổ sung, và phiên bản này bán được hơn nửa triệu bản trên toàn thế giới.

Như một bài thơ về lịch sử thế giới, E. H. Gombrich lịch lãm dẫn người đọc đi từ thời kỳ Đồ đá đến thời kỳ của năng lượng nguyên tử, với những biến cố lịch sử phức tạp nhất, các trào lưu tư tưởng khó hiểu nhất, những nhân vật lịch sử đa chiều nhất, các thành tựu lớn lao nhất của trí tuệ con người… tất cả đều được tác giả mô tả và diễn giải dễ hiểu đến bất ngờ.

Với cuốn sách này trong tay, bạn sẽ thấy niềm vui to lớn trong việc tìm hiểu lịch sử, cùng vô số khoảnh khắc quên hết tất cả để say mê đắm mình trong quá vãng của dòng chảy lịch sử.

“Một câu chuyện hấp dẫn, được tổ chức tuyệt vời và được kể với một năng lượng và sự tự tin vô cùng cuốn hút, tràn ngập tình nhân văn và tinh thần hào sảng mà hàng ngàn người ngưỡng mộ Gombrich đã yêu mến trong suốt cuộc đời dài và đầy sáng tạo của ông. Cuốn sách thực sự là một điều bất ngờ đầy thú vị, không thể nào cưỡng lại!”

– Philip Pullman

Những con đường tơ lụa

“Những Con đường Tơ lụa này có vai trò là hệ thần kinh trung ương của thế giới, kết nối các dân tộc và địa điểm với nhau, nhưng nằm dưới lớp da, mắt thường không nhìn thấy được. Giống như môn giải phẫu học giải thích cơ thể vận hành ra sao, hiểu được những kết nối này cho phép chúng ta hiểu được thế giới vận hành ra sao. Dẫu vậy, bất chấp tầm quan trọng của khu vực này trên thế giới, nó đã bị lãng quên trong lịch sử chủ lưu. Một phần nguyên do là điều vẫn được gọi là “Đông phương luận” – một quan điểm trịch thượng và hết sức tiêu cực về phương Đông, coi đó như một vùng kém phát triển và thấp kém hơn so với phương Tây, bởi thế không đáng để nghiên cứu nghiêm túc.

Nhưng nó cũng có nguyên do từ thực tế là câu chuyện quá khứ đã bị ngự trị và được xác lập vững chắc tới mức không còn chỗ cho một vùng đất từ lâu đã bị coi là bên lề câu chuyện về sự vươn lên của châu Âu và xã hội phương Tây.” – Peter Frankopan.

Lịch Sử Thế Giới Theo Dòng Sự Kiện – Từ Thời Đồ Đá Tới Thời Hiện Đại

Có bao giờ bạn tự hỏi, bánh xe được sáng tạo ra từ khi nào? Hay bạn muốn biết, vào lúc các Pharaoh cho xây dựng các Kim tự tháp ở Ai Cập thì người Ấn Độ đã văn minh đến đâu? Hoặc đơn giản, bạn đã quá ngán những tiết học lịch sử trên lớp, và muốn khám phá cuộc hành trình đến với văn minh của loài người theo một cách trực quan và sinh động, và nhất là… không gây buồn ngủ?

Theo dòng lịch sử đáp ứng mong muốn đó của bạn, với hơn 3500 mốc sự kiện, bao trùm những thứ “hay ho” nhất trong lịch sử loài người: các phát minh, phát kiến, các phong trào nghệ thuật, chiến tranh, các cuộc cách mạng, những đế chế vĩ đại v.v v – xuyên suốt lịch sử văn minh của loài người từ thời kỳ Đồ Đá đến cuối thế kỷ 20. Không những thế, các mốc thời gian còn được sắp xếp song song rất tiện cho tra cứu, cũng như được minh họa vô cùng sống động, hấp dẫn. Cẩn thận! Bạn có thể sẽ “lạc trôi” theo dòng lịch sử đấy!

Thành Cát Tư Hãn Và Sự Hình Thành Thế Giới Hiện Đại

Ở phương Tây, ta thường nghĩ Hy Lạp và La Mã là hai đế chế giúp dẫn đến sự phát triển của thế giới hiện đại. Mặt khác, đế chế Mông Cổ và Thành Cát Tư Hãn không được các sử gia phương Tây chú ý nhiều. Mỗi khi được nhắc đến, chủ đề này đều bị đặt trong một bối cảnh tiêu cực, với những câu chuyện về sự tàn bạo và hiếu chiến.

Tuy nhiên, câu chuyện về Thành Cát Tư Hãn và đế chế của ông rất thú vị và đáng để kể lại. Từ thời thơ ấu gian khó của Thành Cát Tư Hãn đến quá trình xây dựng đế chế thương mại đầu tiên, cho đến sự kết nối chặt chẽ với các lục địa châu Âu và châu Á, quyển sách Thành Cát Tư Hãn Và Sự Hình Thành Thế Giới Hiện Đại sẽ kể lại câu chuyện có thật về vị hoàng đế này.

Sụp Đổ

Với phương pháp đa ngành cùng khối lượng kiến thức khổng lồ, Jared Diamond đã hoàn thành kiệt tác mang tính cách mạng trong nghiên cứu về lịch sử nhân loại: Sụp đổ – Các xã hội đã thất bại hay thành công như thế nào? Người đọc sẽ đi từ văn minh Maya, đến với sự bùng nổ và suy tàn của người Viking, xem xét sự hưng thịnh và kết cục bi thảm của người Norse ở Greenland… Những nguyên nhân nào được xem là căn bản nhất cho mọi sự diễn tiến hay suy bại của các xã hội trên toàn thế giới ? Có thể kiếm tìm một lý giải hay một mô hình cho tất cả những thất bại hay thành công của nhân loại hay không ? Chúng ta có thể học gì từ sự thất bại của những nền văn mình từng là vĩ đại nhất ? Nhân loại sẽ cần ghi nhớ những điều được Diamond tổng kết :

“Do vậy, chúng ta đang tiến rất nhanh trên con đường không bền vững…, nên bằng cách này hay cách khác, các vấn đề môi trường của thế giới sẽ được các thế hệ trẻ hiện nay giải quyết. Vấn đề ở đây là liệu chúng ta có được giải quyết bằng những cách thích hợp do chính chúng ta chọn lựa hay không, hay bằng những cách tiêu cực mà chúng ta không muốn chọn lựa như chiến tranh, diệt chủng, dịch bệnh và các xã hội sụp đổ. Trong khi tất cả các hiện tượng tàn khốc trên luôn gắn chặt với lịch sử xã hội loài người, nhưng mức độ nghiêm trọng của suy thoái môi trường và áp lực dân số sẽ kéo theo và bất ổn chính trị. ” – Chương 16 : Thế giới như một vùng đất lấn biển

Xứ Đông Dương

Xứ Đông Dương là những hồi ức sống động của một người từng cai quản cả Đông Dương. Ông từng giữ những chức vụ quan trọng như: Bộ Trưởng Tài chính, Chủ tịch Hạ viện, Chủ tịch Thượng viện rồi làm Tổng thống Pháp, nên bạn đọc hoàn toàn có cơ sở để tin rằng những suy nghĩ và đánh giá của ông là sâu sắc và rất khác với nhiều tác giả thuộc địa khác.

Đây là một trong những cuốn sách đẹp nhất, giá trị nhất về xứ Đông Dương cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Đặc biệt những minh họa rất đẹp trong sách cho thấy hình ảnh của nhiều địa điểm lịch sử trên khắp đất nước Việt Nam và bán đảo Đông Dương vào thời điểm đó. Khi nhìn những hình ảnh này, khi đọc những dòng chữ này, chúng ta sẽ hình dung được chúng ta đã đổi thay thế nào, thậm chí đã mất mát đầy đau đớn ra sao.

Đợt Tuyệt Chủng Thứ 6

Trong 13 chương của cuốn sách được giải Pulitzer, nữ nhà báo Kolbert đã đưa ra lời cảnh báo về một viễn cảnh “chúng ta sẽ diệt vong”.

Bà giải thích lời cảnh báo đó qua những câu chuyện xúc động, đau thương và có thật về số phận của loài ếch vàng Panama, tê giác Sumatra hay chim ăn mật ong mặt đen Maui.

Một mục đích quan trọng không kém của Kolbert – không như các nhà nghiên cứu – là giúp người đọc thông thường hiểu thêm về lịch sử các đợt tuyệt chủng hàng loạt, một khái niệm còn khá mới mẻ và chỉ bắt đầu manh nha trong thời kỳ Khai sáng ở Pháp.

Sự Trỗi Dậy Và Suy Tàn Của Đế Chế Thứ Ba – Lịch Sử Đức Quốc Xã

Cuốn sách là bản tường thuật hết sức chi tiết về nước Đức, dưới sự cai trị của Adolf Hitler và Đảng Quốc xã. Tác giả đã nghiên cứu kĩ lưỡng về sự ra đời của Đế chế thứ ba ở Đức, con đường dẫn đến quyền lực tuyệt đối của Đảng Quốc xã, diễn biến của Chiến tranh thế giới lần thứ hai và sự thất bại của Phát xít Đức. Nguồn tài liệu của cuốn sách bao gồm lời khai của các nhà lãnh đạo Đảng Quốc xã, nhật kí của các quan chức, cùng hàng loạt các quân lệnh và thư mật. Sự trỗi dậy và suy tàn của Đế chế thứ ba là một trong những công trình nghiên cứu lịch sử quan trọng nhất, nói về một trong những giai đoạn u ám nhất của lịch sử loài người.

Sử Ký Tư Mã Thiên

Đối với văn hóa thế giới, quyển Sử ký Tư Mã Thiên chiếm một địa vị đặc biệt. Nó là một công trình sử học lớn nhất của Trung Quốc và là một trong những quyển sử có tiếng nhất của thế giới.

Tư Mã Thiên (145 TCN – 86 TCN), tên tự là Tử Trường, là tác giả bộ Sử ký (史記); với bộ sử đó, ông được tôn là Sử thánh, một trong Mười vị thánh trong lịch sử Trung Quốc. Ông làm chức Thái sử lệnh (太史令) rồi Trung thư lệnh, đời nhà Hán.

Nhưng một điều còn làm chúng ta ngạc nhiên hơn là công trình khoa học lớn lao ấy đồng thời lại là một trong những tác phẩm văn học ưu tú của nhân loại. Người Trung Hoa xem nó là tác phẩm lớn nhất về văn xuôi trong nền văn học cổ Trung Quốc, là tác phẩm cổ điển ngang hàng với thơ của Đỗ Phủ.
Sử ký là cả một thế giới. Nó làm thỏa mãn tất cả mọi người. Người nghiên cứu sử thì tìm thấy ở đấy một kho tài liệu vô giá, chính xác, với một giá trị tổng hợp rất cao. Người nghiên cứu sử tìm thấy ở đấy kho tài liệu vô giá, chính xác, với giá trị tổng hợp cao. Nhà nghiên cứu tư tưởng tìm thấy qua Sử ký “một trong những nhà tư tưởng vĩ đại nhất của thời cổ đại”. Người bình thường tìm thấy vô số những hình tượng điển hình, những câu chuyện hấp dẫn, những con người với sức sống mãnh liệt. Người nghiên cứu văn học còn tìm thấy ở đấy một tác phẩm mãi mãi tươi trẻ và đầy ắp hơi thở thời đại, “một tập Ly tao không vần” như lời đánh giá của Lỗ Tấn.

Lịch Sử (Historiai)

Đời sống cách đây hàng ngàn năm diễn ra như thế nào? Người ta giữ những phong tục gì? Khảo cổ học có thể chỉ cung cấp một số lời giải đáp, chứ không phải tất cả. Vì vậy cách đây khoảng 2.400 năm, có một người đã đi du hành khắp nơi để ghi lại lịch sử thế giới thời bấy giờ. Đó là Herodotus.

Herodotus là một sử gia Hy Lạp sống vào thế kỷ V TCN. Ông thường được biết đến với danh hiệu “Cha đẻ môn sử học”.

Thời bấy giờ, ít người quan tâm đến việc ghi lại lịch sử, trừ phi để phóng đại những thành tựu vẻ vang bằng lời khắc trên bia tưởng niệm. Herodotus là một người đam mê viết lách một cách tỉ mỉ và chi tiết. Ông phải dựa vào sự quan sát của chính mình, truyền thuyết và lời kể của những người liên quan đến các biến cố mà ông muốn ghi lại.

Để thu thập thông tin, Herodotus phải du hành rất nhiều. Ông lớn lên ở thành phố Halicarnassus, thuộc địa của Hy Lạp (nay là thành phố Bodrum, phía nam Thổ Nhĩ Kỳ) và du hành nhiều nơi ở Hy Lạp. Ông mạo hiểm đi lên phía bắc đến tận Biển Đen và Scythia (một khu vực tại đại lục Á-Âu), vùng hiện nay thuộc Ukraine, sau đó đi xuống phía nam đến Thượng Ai Cập. Ông tiến về phía đông, dường như đến Babylon và cuối cùng có lẽ định cư ở phía Tây trong một thuộc địa Hy Lạp, ngày nay ở phía nam nước Ý. Dù đi đến nơi nào, ông cũng quan sát và hỏi thăm để thu thập thông tin từ những người mà ông cho rằng nguồn thông tin ấy đáng tin cậy nhất.

Tên tuổi ông gắn liền với tác phẩm Lịch sử (Historiai) – “là tập hợp các khảo cứu về lịch sử, văn hóa, phong tục, thiên nhiên, khí hậu, địa hình của những vùng đất mà tác giả đã tìm hiểu được, trong đó nhấn mạnh vào sự hình thành đế quốc Ba Tư cũng như nguyên nhân và diễn biến của cuộc chiến tranh Hy Lạp – Ba Tư vào đầu thế kỷ V TCN”.

Lịch Sử Chiến Tranh – John Keegan

Chiến tranh là văn minh hay dã man? Trả lời câu hỏi tưởng như dễ này, không dễ. Loài người ngày càng văn minh hơn, ngày càng nhiều khám phá khoa học gây sốc hơn và nhiều phát minh khó ngờ hơn, song chẳng phải vì vậy mà các cuộc chiến tranh ít đi. Ngược lại, chiến tranh vẫn tiếp tục, và sự tàn bạo của chiến tranh không hề giảm bớt – có chăng, chiến tranh chỉ ngày càng đa dạng, tinh vi hơn, khả năng giết người càng khủng khiếp hơn. Vậy loài người cần dựa vào đâu, cần có những gì để bảo đảm rằng các thế hệ tương lai sẽ chứng kiến một thế giới tuy vẫn còn quân đội nhưng sẽ ít chiến tranh hơn và vạn nhất chiến tranh có xảy ra, nó sẽ được kiểm soát tốt hơn, ít tàn bạo hơn?

Lịch sử chiến tranh của John Keegan là một tác phẩm công phu và quả cảm nhằm tìm câu trả lời không dễ cho những câu hỏi đó.

Dầu Mỏ, Tiền Bạc Và Quyền Lực

Dầu Mỏ, Tiền Bạc Và Quyền Lực là một bức tranh về lịch sử thế kỷ XX, cũng là về ngành công nghiệp dầu mỏ. Bức họa khổng lồ này tái hiện lịch sử từ khi người ta khoan giếng dầu đầu tiên ở Pennsylvania, trải qua hai cuộc đại chiến, tới khi Iraq xâm lược Kuwait và Chiến dịch bão táp sa mạc.

Nhiều nhân vật lịch sử xuất hiện trong cuốn sách, từ những người liều mạng đi tìm dầu mỏ, những kẻ lừa đảo tới những ông vua dầu mỏ, từ cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill, và Quốc vương Ả-rập Xê-út Ibn Saud, tới Tổng thống Mỹ George Bush và cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein. Là cuốn sách đồ sộ và hùng tráng về chủ đề dầu mỏ đầy bí ẩn, lôi cuốn và mang tính sống còn với thế giới, Dầu mỏ, tiền bạc và quyền lực không chỉ trình bày những nhận thức cơ bản về dầu mỏ, về quyền lực, về tiền bạc mà còn về cả thế kỷ XX. Tác phẩm có sức khái quát đặc biệt, tầm quan trọng to lớn và lôi cuốn tới mức mê hoặc.

Dầu Mỏ, Tiền Bạc Và Quyền Lực đã được hãng PBS dựng thành bộ phim cùng tên và được trao giải Eccle cho tác phẩm không hư cấu xuất sắc nhất năm 1992.

Trật Tự Thế Giới

Trong tác phẩm, Kissinger xuất phát từ Hòa ước Westphalia để phân tích về tương quan giữa các nước, chủ yếu là các cường quốc và các khu vực giữ một vai trò đặc biệt đối với bức tranh địa chính trị thế giới, với những khác biệt trong thế giới quan và vị trí địa lý đã ảnh hưởng đến chính sách ngoại giao của mỗi nước như thế nào. Tác giả dành chương cuối (chương 9) để bàn về vấn đề toàn cầu hoá trong thời đại khoa học công nghệ, đặc biệt là tin học và truyền thông đại chúng lan tràn đã tác động mạnh mẽ đến dư luận, các nhà lãnh đạo và các quyết định chính trị hiện nay.

Theo cách nhìn của Kissinger thì trật tự thế giới ngày nay cần được đặt trên hai yếu tố căn bản:

1. Nguyên tắc tôn trọng chủ quyền của mỗi quốc gia có tính chính danh dựa trên căn bản của các hiệp ước và tổ chức quốc tế;

2. Và để đảm bảo duy trì hòa bình và ổn định trên thế giới cũng như các khu vực, cần phải dựa trên một sự cân bằng quyền lực mà chủ yếu phụ thuộc vào các cường quốc thế giới và khu vực.

Để có một trật tự quốc tế tồn tại và bền vững, Kissinger cho rằng nó phải liên quan đến “quyền lực có tính chính danh.” Tới cuối cùng, Kissinger, con người thực tế và nổi tiếng, lại có vẻ duy tâm đến mức ngạc nhiên. Thậm chí khi có những sự xung đột giữa các giá trị Mỹ và các mục tiêu khác, ông khích lệ chúng ta hãy tiếp tục đứng lên vì những giá trị đó, không lẩn tránh; đi đầu trong việc trợ giúp các quốc gia dân tộc, các lực lượng chính danh, chứ không chỉ các chính phủ đơn độc, nếu những sự trợ giúp ấy đảm bảo cho cán cân quyền lực có thể chống đỡ trật tự quốc tế, cũng như những giá trị và nguyên tắc của chúng ta có thể được những người khác chấp nhận và hấp dẫn họ.

Hillary Clinton

Nhật Bản Duy Tân 30 Năm

Cuốn Nhật Bản Duy Tân 30 Năm của tác giả Đào Trinh Nhất có thể được xem như một cuốn cẩm nang sử học dành cho những ai muốn tìm hiểu về Chính trị – Xã hội, đặc biệt đất nước, con người và văn hóa Nhật Bản, nhất là giai đoạn mà Nhật Bản thực hiện công cuộc duy tân.

Nhật Bản duy tân 30 năm sẽ giúp độc giả trả lời những câu hỏi như: Đâu là công cuộc duy tân ở Nhật Bản? Sự lột xác thần kỳ của Nhật Bản phải chăng là do may mắn? Nhật Bản đã làm những gì để có những thay đổi ngoạn mục, trở thành biểu tượng cho cả thế giới? Liệu rằng chúng ta có học hỏi được gì từ bài học duy tân của Nhật Bản hay không?

Cuốn sách văn học sử Nhật Bản này sẽ cho độc giả một cái nhìn toàn vẹn về một cường quốc nhỏ bé về địa lý nhưng đã đạt được những thành tựu thần kỳ về văn hóa – chính trị – xã hội.

12 Hoàng Đế La Mã

Ý nghĩa bìa sách: Vòng nguyệt quế biểu trưng cho chiến thắng và quyền lực, được các hoàng đế đội trên đầu.

Khi chúng ta dừng lại để ngắm những bức tượng bán thân cổ của 12 vị hoàng đế La Mã trong bảo tàng hoặc phòng triển lãm, có lẽ chúng ta đang cố gắng kiếm tìm những đặc trưng tính cách hiện trên gương mặt họ – những người mà dù tốt đẹp hay xấu xa, thì vào thời của họ, đã nắm trong tay định mệnh của phần lớn nhân loại.

Cuốn sách 12 hoàng đế La Mã của Caius Suetonius Tranquillus đủ làm thỏa mãn sự hiếu kỳ tự nhiên này. Trong những trang viết, chúng ta sẽ thấy một loạt những bức chân dung cá nhân – về tư cách và sở thích của các vị hoàng đế được phác họa một cách sinh động gần gũi, hoàn toàn chân thực và tuyệt đối không thiên vị.

Nghiên Cứu Lịch Sử – Bản Tóm Lược Của D.C. Somervell

Sách Nghiên cứu lịch sử theo Amold Toynbee, các nền văn minh bắt đầu suy vong khi chúng mất đi các rễ đạo đức, tầng lớp tính hoa văn hóa biến thành ký sinh, bóc lột quần chúng và tạo ra một tầng lớp bị trị rộng lớn cả bên trong và bên ngoài. Dường như khi lý giải sự phát triển và tan rã của các nền văn minh, ông đã nhấn mạnh vai trò của các giá trị tôn giáo và văn hóa trong khi hạ thấp tầm quan trọng của các yếu tố kinh tế, đồng thời thể hiện niềm tin vào tác động sâu xa đối với lịch sử của chiều kích tâm linh. Tuy nhiên, lý thuyết về thách thức và đáp ứng của Toynbee đã giải thích sáng tỏ về sự ổn định tương đối của những nền văn minh cổ đại như Ai Cập và Hy Lạp.

Văn minh của các Pharaoh phát triển mạnh ở thung lũng sông Nile và chỉ phải đối mặt với vài thách thức từ thế giới bên ngoài, trong một môi trường ổn định không có mấy động cơ để phát triển kỹ thuật quân sự hay công nghệ. Đáng lưu ý là khoảng thời gian trôi qua từ khi xây dựng Kim Tự Tháp cho đến thời đại của Cleopatra còn dài hơn cả từ thời Cleopatra cho đến hiện tại. Người Hy Lạp cổ đại lại khác, họ liên tục phải đối mặt với áp lực từ thế giới bên ngoài do thế giới của họ nằm ngày giao lộ giữa châu Âu, châu Á và châu Phi ở phía đông Địa Trung Hải. Không có gì chắc chắn cho sự thành công, nhưng đáp ứng của họ với những thác thức mà họ phải đương đầu đã tạo ra các điều kiện dẫn đến sự trỗi dậy nền văn minh Hy Lạp.

Một giả thuyết thú vị cũng được Toynbee đưa ra về thời đại của những người Viking. Theo ông, đã có tất cả mọi điều kiện thích hợp để nền văn minh Viking nổi lên và thống trị châu Âu. Lý do mà chuyện này không xảy ra là vì tôn giáo và hệ thống giá trị của họ không chống chọi nổi với sự truyền bá của Cơ Đốc giáo đã làm triệt tiêu bản sắc văn hóa của họ.

Ông Chúa Đức Huệ

Cuối thế kỉ 19 – đầu thế kỉ 20 là một giai đoạn lịch sử đầy biến động đối với toàn thế giới nói chung và các quốc gia châu Á nói riêng. Đó là giai đoạn mà nhân loại chứng kiến sự suy tàn của chế độ phong kiến, cũng như sự nỗ lực trong vô vọng của các hoàng tộc hòng cố gắng níu giữ quyền lực xưa nay vốn thuộc về mình, giờ đây bị đủ các thế lực nhăm nhe tước đoạt. Đất nước Triều Tiên và hoàng tộc Triều Tiên cũng không nằm ngoài vòng xoáy nghiệt ngã đó. Mặc dù hoàng đế Cao Tông đã để lại dấu ấn khá đậm nét bởi chí khí và lòng tự tôn dân tộc (ông là vị vua đầu tiên tự xưng hoàng đế của Triều Tiên, các vị vua đời trước chỉ xưng vương), nhưng những nỗ lực của ông cũng vẫn không thể cưỡng lại được trước xu thế phát triển tất yếu của lịch sử.

Trong bối cảnh ấy, những thân phận người chìm nổi theo thời thế, kể cả hoàng thất. Ông chúa Đức Huệ cũng vậy. Sinh ra với thân phận cao quý – Hoàng nữ của Hoàng tộc Triều Tiên, những tưởng cuộc đời bà sẽ ngập tràn trong xa hoa, sung sướng, nhưng thực tế lại dường như hoàn toàn trái ngược. Bà chỉ là con tốt trong ván cờ chính trị, và dù có được vua cha yêu chiều đến đâu đi nữa thì xét cho cùng, bà cũng vẫn chỉ là con gái của một vị vua bị kìm kẹp nhiều bề, không có thực quyền, hơn nữa thời điểm đó đất nước Triều Tiên lại còn đang ở trong tình thế phụ thuộc gần như hoàn toàn vào một đất nước khác: Nhật Bản.

Thông qua những trang sách, cả một giai đoạn lịch sử sóng gió dần dần được tái hiện, phác ra những nét đầu tiên về cuộc đời vị Hoàng nữ cuối cùng của Triều Tiên, chân thực và sống động đến lạ lùng. Người phụ nữ ấy được sinh ra với thân phận cao quý, được nuôi dạy trong nhung lụa, nhưng rốt cuộc vẫn không thoát được kiếp sống lưu vong. Gần như suốt cả thời tuổi trẻ và những năm tháng thanh xuân đẹp nhất của cuộc đời bà chỉ dành để đau đáu hướng về quê hương, về cung điện, nơi có Phụ hoàng, Mẫu hậu và Hoàng tộc thân thương. Nỗi nhớ thương vô vọng ấy đã khiến bà mòn mỏi đến gần như hóa điên, bị đưa vào điều trị nhiều năm trong bệnh viện tâm thần ở Nhật. Nhưng dù thế nào đi nữa, vượt lên trên tất cả, người phụ nữ ấy vẫn không bao giờ quên mất thân phận của mình, luôn nỗ lực để giữ mình, dù đã có lúc tạm thời cúi đầu trước lưỡi gươm nhưng trong mọi hoàn cảnh vẫn luôn kiên cường đấu tranh, không đầu hàng số phận, và luôn đau đáu hướng về cố hương.

Văn Minh Phương Tây Và Phần Còn Lại Của Thế Giới

Quá trình văn minh phương Tây vươn tới vị thế thống trị hoàn cầu là một hiện tượng lịch sử đơn lẻ có ý nghĩa quan trọng nhất trong vòng 5 thế kỉ qua.

Bằng cách nào phương Tây vượt qua được những đối thủ phương Đông? Và có phải giờ đây phương Tây không còn ở đỉnh cao quyền lực nữa? Sử gia Niall Ferguson lập luận rằng bắt đầu vào thế kỉ 15, phương Tây đã phát triển sáu khái niệm mới đầy uy lực – cạnh tranh, khoa học, pháp quyền, y học hiện đại, chủ nghĩa tiêu dùng và đạo lý nghề nghiệp – cho phép họ vượt qua tất cả các đối thủ cạnh tranh khác.

Nhưng giờ đây, Ferguson cho thấy phần còn lại của thế giới đã tiếp thu tất cả các khái niệm mà phương Tây từng độc chiếm, trong khi phương Tây lại đang đánh mất niềm tin vào chính mình. Ghi lại sự hưng thịnh và suy tàn của các đế chế cùng với những cuộc va chạm (và giao hòa) của những nền văn minh, Văn Minh Phương Tây Và Phần Còn Lại Của Thế Giới đã đúc kết lại lịch sử thế giới, và đây được coi là cuốn sách xuất sắc nhất của Niall Ferguson.

Câu hỏi chủ đạo mà cuốn sách này đề cập chính là câu hỏi lý thú nhất mà một nhà sử học nghiên cứu về kỷ nguyên hiện đại có thể đặt ra. Tại sao bắt đầu từ khoảng những năm 1500, vài ba quốc gia nhỏ bé miền viễn Tây của liên lục địa Âu-Á lại có thể nổi lên nắm quyền thống trị phần còn lại của thế giới, trong đó có cả những xã hội nằm ở phía đông lục địa Âu-Á vốn đông dân hơn và tinh tế hơn xét về nhiều mặt?

Columbus: Bốn Chuyến Hải Hành (1492-1504)

Trong 5.000 năm lịch sử được ghi lại, Christopher Columbus là một trong các nhân vật gây nhiều tranh cãi nhất. Dưới ngòi bút của Bergreen, Columbus hiện lên vô cùng thú vị và gây sửng sốt, không hẳn là một người hùng khám phá ra châu Mỹ như cách người ta vẫn nhắc đến – mà là một người đàn ông xuất sắc, táo bạo, hoang tưởng, mâu thuẫn, tàn nhẫn và cũng vô cùng bất hạnh.

Columbus là một nhà thám hiểm có tầm nhìn, một thủy thủ mang trái tim loài sư tử, một hoa tiêu bậc thầy, người giải phóng các bộ lạc bị áp bức. Nhưng ông cũng chính là điềm báo của tội ác diệt chủng, nhân danh một Đấng cứu thế Kitô giáo, ông trở thành kẻ vĩ cuồng mắc kẹt trong tham vọng đế vương.

Tác giả Laurence Bergreen tốt nghiệp Đại học Harvard, là thành viên của các tổ chức PEN American, Hiệp hội Tác giả và là Ủy viên quản trị của Thư viện thành phố New York. Ông cũng được biết đến là một sử gia, nhà viết tiểu sư với nhiều tác phẩm được vinh danh.

Từ những ghi chép của Columbus và những người đồng hành, cùng nguồn tham khảo đa dạng đáng tin cậy, Bergreen đã thuật lại một cách đầy lôi cuốn bốn chuyến hải hành đầy biến động mà từ đó Columbus đã “vô tình” khám phá ra Tân Thế giới – châu Mỹ ngày nay.

Cuốn sách chia rõ ràng thành 4 phần gắn liền với bốn chuyến hải hành sóng gió của Columbus. Từ đó mang lại một cái nhìn đa chiều cho độc giả về Columbus (những tham vọng, công trạng cũng như những tội ác và mâu thuẫn trong tính cách của ông) và di sản mà ông để lại.

Lược Sử Vạn Vật

Lược sử vạn vật là cuốn sách phổ biến khoa học trình bày một cách ngắn gọn lịch sử nghiên cứu khoa học tự nhiên, những thành tựu khoa học trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên chính: vật lý, hóa học, sinh học, địa chất, thiên văn… với nhiều tên tuổi, giai thoại và sự thật.

Với cuốn sách này, người đọc sẽ biết được những giới hạn trong tri thức của con người về vũ trụ và cả về chính trái đất. Đây là cuốn sách khoa học phổ thông bán chạy nhất nước Anh năm 2005 với hơn 300.000 bản in. Nhà phê bình người Anh, Craig Brown thậm chí đã nhận xét rằng tác phẩm này xứng đáng bán được 500.000.000.000 cuốn (theo cách nói của chính Bryson, “bằng với số proton có trong một dấu chấm câu”).

William McGuire “Bill” Bryson, tác giả cuốn sách Lược sử vạn vật – A Short History of Nearly Everything sinh năm 1951, là tác giả nổi tiếng hàng đầu trong thể loại non-fiction ở Bắc Mỹ, với vô số người hâm mộ trên khắp thế giới.

Chuyện Nhỏ Trong Thế Giới Lớn

“Chuyện nhỏ trong thế giới lớn” được coi là cuốn sách đầy hứng khởi, làm tiền đề cho câu chuyện nghệ thuật. Với chủ ý viết cho thiếu nhi, Gombrich kể lại những câu chuyện lịch sử châu Âu bằng nghệ thuật thêu dệt tưởng tượng, cài đặt cùng vô vàn sự kiện, chi tiết có thật. Mỗi chuyện kể của Gombrich như mở ra một thế giới mà tuổi thơ chưa hề biết nhưng luôn khao khát khám phá. Đọc “Chuyện nhỏ trong thế giới lớn” không chỉ để bồi dưỡng tâm hồn mà còn bồi dưỡng cả trí tuệ.

Khi Loài Cá Biến Mất

Một thế giới không còn cá thì sẽ như thế nào?

Hầu hết những câu chuyện xoay quanh việc Trái Đất bị hủy diệt thường có nguyên nhân đến từ âm mưu độc ác của một kẻ phản diện nào đó, nhưng cuốn sách cực kì đáng đọc này lại kể một câu chuyện về “Trái Đất đang và sẽ bị phá hủy như thế nào bởi chính những con người lương thiện đang gặp thất bại trong việc giải quyết một vấn đề sống còn, chỉ đơn giản vì mọi tính toán của họ đều sai lầm.”

Tất nhiên điều đó vẫn chưa xảy ra, nhưng nó cũng sẽ đến sớm, chỉ trong vòng 50 năm nữa, tất cả các loài cá sẽ bị tuyệt chủng nếu con người không thay đổi hành vi. Và khi đó, sự hủy diệt của loài người sẽ diễn ra gần như lập tức, chứ không cần chờ đến khoảng 5 tỉ năm nữa khi Mặt trời nổ tung.

Hãy cùng nhau thay đổi mọi thứ trước khi quá muộn.

Cuốn sách vẽ ra bức tranh những gì thực sự xảy ra trong lòng đại dương một cách dễ hiểu nhất, thu hút nhất. Không chỉ khám phá một trong những loài đa dạng nhất hành tinh, Mark Kurlansky còn mang đến những câu chuyện thú vị về đại dương và lịch sử ngành ngư nghiệp, mối quan hệ giữa con người với đại dương,…