Sách hay về Đà Lạt

Đà Lạt Bên Dưới Sương Mù

Một Đà Lạt thời vàng son trong đời sống văn hóa đã từng được Nguyễn Vĩnh Nguyên tái hiện qua cuốn du khảo Đà Lạt, một thời hương xa.

Lần này, là một cách tiếp cận khác, hành trình khác. Phần chìm, phần bị phủ đậy cùng những bí mật sâu kín trong một giai đoạn lịch sử Đà Lạt (1950 – 1975) được tác giả cho đồng hiện bằng một lối viết biên khảo chỉn chu và cuốn hút.

Hai năm trôi qua, người viết cuốn sách này đã lật dở hàng ngàn trang văn bản cùng hàng trăm tài liệu qua nhiều thời kỳ lịch sử Đà Lạt để chỉ làm một cuộc ghi nhận cô đọng, giúp người đọc hình dung về những gì chìm dưới sương mù.

Có những văn bản bị cháy sém một góc.

Có những bó hồ sơ ẩm mốc, những chiếc đinh ghim vụn nát khi có tay người chạm vào.

Có những trang văn bản vương vết máu.

Và có những sự việc treo lơ lửng không rõ đầu đuôi.

Quá nhiều những thăng trầm đi qua trên những trang sử liệu và đời sống một thành phố…

Thành phố của những uẩn khúc, ẩn mật dần được soi rọi trên những trang viết công phu.

Bên dưới sương mù là những nỗ lực minh định. Nhưng bên dưới sương mù, có thể vẫn là mù sương vô phương giải ảo.

Với Đà Lạt Ai Cũng Là Lữ Khách

Tập tản văn gồm 23 tản văn là những hoài niệm và cảm nhận về Đà Lạt. Đà Lạt là sương mù, là rong rêu, là những phận người lặng lẽ nhưng không kém phần mãnh liệt. Đà Lạt đã ăn sâu vào tâm hồn tác giả như một ám ảnh không thể trục xuất ra khỏi đầu và ra khỏi trái tim.

“Có những ngày như thế, đồng tử thèm bức xạ, thèm mù sương, thèm cái quạnh quẽ của cảnh sắc. Cơn thèm muốn quắt quay của tên nghiện thâm niên buông thả cuộc đời, có lẽ cũng chỉ đến mức như vậy.

Bắt đầu từ việc ánh nhìn đờ đẫn mỏi mệt vươn ra, dõi tìm trong ngõ ngách đời sống một chút bàng bạc, một chút sương khói hẫng hiu hư vô và tự lừa mị rằng đó là sương khói thật, đó là khung cảnh núi đồi thật, để chỉ cần khép mắt lại thôi, là Đà Lạt ùa về, ngập tràn khắp nẻo mộng”.

Đà Lạt Một Thời Hương Xa (Du Khảo Văn Hóa Đà Lạt 1954 – 1975)

Đà Lạt được kiến tạo từ những cuộc du hành văn hóa trong quá khứ. Đà Lạt từng là không gian văn hóa đô thị có sức hấp dẫn riêng, nơi gặp gỡ của những khát vọng tri thức lớn, điểm đến của những hành trình sáng tạo đầy lý tưởng. Tất cả đặc biệt cô đọng trong giai đoạn hai mươi năm mà tác giả cuốn sách này chọn khảo sát – một quá khứ gần – nhưng dường như đang đứng trước nguy cơ bị phủ lấp, xóa nhòa bởi bụi thời gian…

Nhân vật, sự kiện, hiện tượng văn hóa được phục dựng lại bằng ghi chép điền dã khảo cứu, kết nối tư liệu và những kiến giải riêng. Quá khứ được đồng hiện trên nền văn phong vừa bay bổng vừa giàu chiêm nghiệm, định hình một lối văn với Đà Lạt, của riêng Đà Lạt.

Với cuốn du khảo này, Nguyễn Vĩnh Nguyên không còn là người lữ khách của vùng trời sương khói riêng tư nữa, mà là một nhà du hành, tri hành đường dài, dấn bước trong đơn độc về miền quá khứ với khát khao được chìm đắm vào tâm hồn của đô thị thời hoàng kim.

Món quà dành cho những người yêu và thực lòng muốn hiểu giá trị Đà Lạt!

Ký Ức Của Ký Ức

Bằng một lối viết pha trộn biên khảo, hồi ức và các bản điều tra, một tiểu thuyết thấm đẫm hoài niệm về thành phố Đà Lạt đã được viết xuống.

Những ngõ hẻm quanh co, những khoảng đồi mù sương, những khúc quanh của biến thiên mất mát, những nhân dạng thoát ẩn thoắt hiện và cả những cuộc tình chóng vánh, vùi trong sương khói tịch mị đưa người đọc đi vào một Đà Lạt của hoang phế, u hoài. Thành phố của những cuộc đến và đi, kiếm tìm và trốn chạy.

Ký ức của ký ức là một tiểu thuyết tối giản, với sức hàm chứa sâu rộng, phong cách lịch duyệt và hướng nội. Được sinh ra để dành riêng cho Đà Lạt và người yêu Đà Lạt.

Miền Sương Khói – Giai phẩm về Đà Lạt

Thà làm ăn mày ở Đà Lạt còn hơn làm triệu phú ở Sài Gòn. Thà làm ăn mày ở Ba-lê còn hơn làm triệu phú ở Nữu-ước.”, Phạm Công Thiện từng viết như vậy.

Đà Lạt là thành phố hiếm hoi tạo ra một lực hút mãnh liệt đối với những tâm hồn lãng mạn.

Đà Lạt trong mỗi người – chính là nội dung của phần Tản văn trong cuốn sách này. Đây là phần tập hợp những ghi chép, cảm nhận về không gian sống, ký ức đô thị của người Đà Lạt và lữ khách yêu Đà Lạt thuộc nhiều thời kỳ.

Phần Truyện ngắn tập hợp 4 truyện hay lấy Đà Lạt làm bối cảnh. Có truyện được viết từ trước 1975 và rất nổi tiếng (như Nhà có hoa Mimosa vàng của Hoàng Ngọc Tuấn), cũng có truyện mới (như Một vệt mây qua của Hạ Tuyên). Một cuộc gặp gỡ ở lối văn chương tao nhã, nhẹ nhàng và gợi cảm giác xa vắng rất đặc thù về không gian – tâm cảnh.

Phần Biên khảo là tập hợp loạt bài lược khảo Đà Lạt, đứa con của tham vọng, lật lại lịch sử hình thành, phát triển và đổi thay của đô thị này qua thời gian. Bên cạnh đó, Phanbook cũng tập hợp những ghi chép làm tái hiện một Đà Lạt vàng son trong quá khứ từ khi Alexandre Yersin khám phá ra vùng đất này cho đến năm 1974 trong bài Đà Lạt xưa qua cái nhìn lữ khách.

Các tác giả có mặt trong giai phẩm về Đà Lạt lần này: Alexandre Yersin, P. Munier, Hàn Mặc Tử, Quách Tấn, Bùi Giáng, Phạm Công Thiện, Phạm Duy, Nguyễn Xuân Hoàng, Trịnh Công Sơn, Trịnh Cung, Hoàng Ngọc Tuấn, Lê Uyên Phương, Vi Khuê, Nguyễn Hàng Tình, Phan Dũng, Đoàn Thạch Biền, Nghi Thủy, Nguyễn Vĩnh Nguyên… Miền Sương Khói, vì thế còn là sương khói của tâm tưởng: giấc mộng đẹp, ký ức, thời gian, cũng có thể là sự lãng quên. Phải chăng Đà Lạt được dệt nên từ tất cả những điều ấy?

Giai phẩm về Đà Lạt để đọc trong mùa đông. Và đọc quanh năm. Khi tâm hồn ta khát thèm cái lạnh xuyên không, xuyên thời của Đà Lạt.

Đà Lạt Và Những Bí Ẩn Nam Tây Nguyên

Bằng những chuyến điền dã đầy hứng khởi, sự giúp đỡ nhiệt thành của các nhà khoa học, những nhà quản lý văn hóa, của cộng đồng, những con người tham gia cụ thể ở thực địa cùng với sự nỗ lực tự thân, niềm đam mê không ngưng nghỉ, làm việc nghiêm túc, kết hợp với nguồn tư liệu phong phú quý hiếm từ công việc đã giúp Đoàn Bích Ngọ hình thành nên những bài viết gợi mở, súc tích, mang đến cho người đọc một nguồn cảm hứng thú vị khi tìm hiểu về thành phố Đà Lạt đầy huyền ảo, mộng mơ, thi vị và một vùng đất Nam Tây Nguyên đầy bí ẩn, ma mị nhưng quyến rũ.

Cuốn sách phần nào đã giải tỏa được những khao khát kiếm tìm của người trong cuộc và du khách khi đến với xứ sở ngàn hoa này. Cuốn sách xứng đáng được nằm trong kệ sách gia đình của những người thích khám phá những điều mới lạ của thế giới xung quanh.

Tình Phố Bên Đồi

Đà Lạt, xứ lạnh độc đáo giữa cao nguyên nóng ấm, nơi du khách tìm về tạm lánh khỏi ồn ào phố thị, khơi dậy cảm hứng cho tao nhân mặc khách, và được biết đến nhiều hơn cả, là thành phố lãng mạn của tình yêu.

Cần những trang viết để ta hiểu. Về vẻ đẹp dịu dàng của cơn mưa mùa hạ, những ngày thành phố vắng bóng mặt trời. Về những cung đường trong mây, những con đèo ẩn hiện giữa rừng thông. Về những câu chuyện đặc sắc ẩn giấu sau mỗi địa điểm, công trình, mỗi góc đường, con dốc dù nổi danh hay vô danh.

Bằng tình yêu của người con Đà Lạt, Nguyên An không chỉ giới thiệu mà còn khắc họa linh hồn thành phố. Tình phố bên đồi mời bạn ghé thăm Đà Lạt với những nét đặc sắc rất riêng. Cảnh sắc thiên nhiên hút hồn, các địa danh với thông tin lí thú, cả những trải nghiệm chân thành gần gũi tuổi đôi mươi. Để cuối cùng, điều bạn tìm thấy là nỗi thôi thúc được tự mình ghé thăm phố núi trong sương, nghe thành phố kể, những ngọn đồi hát và hỏi lòng đã yêu nơi đây từ bao giờ.

Đà Lạt Năm Xưa (Lược Khảo)

Nhìn từ phương diện lịch sử quy hoạch các đô thị Việt Nam, thì Đà Lạt là một hiện tượng đô thị đặc biệt. Đó là một đô thị mang hình mẫu châu Âu trong lòng Việt Nam. Điều này thể hiện qua thiết kế hệ thống giao thông, hình thái kiến trúc, phân khu chức năng, triết lý bảo tồn cảnh trí tự nhiên và cuối cùng là lối sống cư dân… Đến nay, vẫn còn nhiều khoảng trống để xây dựng một chân dung hoàn chỉnh của Đà Lạt.

Cuốn sách Đà Lạt năm xưa của Nguyễn Hữu Tranh, một người Đà Lạt viết về thành phố của mình, bằng sự biên khảo tỉ mỉ, cẩn trọng, đã kết nối các tài liệu hơn một thế kỷ qua để như một nhà xây dựng, tạo nên một khuôn hình tương đối rõ nét về giai đoạn hình thành và phát triển của Đà Lạt từ cuối TK 19 và nửa đầu TK 20. Sự gọn gàng, mạch lạc của cấu trúc cuốn sách trước hết là nhờ sự chọn lựa các tài liệu hấp dẫn, từ dạng hồi ký của các nhà khoa học, chính khách Pháp như Gabrielle M. Vassal, Étienne Tardif hay bác sĩ Alexandre Yersin…, đến các bài vở trên các tờ báo Pháp thời Đông Dương đề cập đến các vấn đề đầu tư xây dựng Đà Lạt và nhất là các bản đồ, công trình dân tộc học, đồ án quy hoạch thành phố…

Cuốn sách được thực hiện từ đầu thập niên 1990, khi bóng hình Đà Lạt cũ còn tương đối đậm nét và bối cảnh lưu trữ cũng như truy cập dữ liệu đòi hỏi nhiều nỗ lực và kỹ năng xử lý tài liệu, qua hai thập niên đã chứng tỏ giá trị của nó.

Những nỗ lực này của tác giả, một nhà nông học, đã khiến cho cuốn sách được giới nghiên cứu Đà Lạt tìm đọc, tham khảo như một cuốn cần thiết trong mọi danh mục tài liệu tham khảo. Sự hiểu biết chuyên môn về thực vật của tác giả cũng khiến cho cuốn sách có hàm lượng thông tin tin cậy, cũng như hiểu được không gian cảnh sắc trước khi người Pháp thiết lập đô thị theo hình mẫu phương Tây. Việc chỉ ra rằng nơi đây cũng từng có một nền tảng phong tục riêng rất ý nghĩa trong việc duy trì sự phát triển bền vững của Đà Lạt, nhất là với người đọc thế kỷ 21. Người giới thiệu bản thảo, nhà văn Nguyễn Vĩnh Nguyên đã nhận định: “Những dữ liệu về môi trường từ cuốn sách này cũng là một nguồn khả tín giúp độc giả có thể so sánh với hiện tại khi điều kiện xã hội kéo theo triết lý quy hoạch thay đổi, Đà Lạt đang đứng trước mối lo đánh mất ‘mã gien’ của mình.” Trên hết, cuốn sách chứa đựng tình yêu của một cư dân đối với thành phố xinh đẹp của mình.

Ngày Xưa, Langbian…Đà Lạt

Công trình sưu tập và biên khảo có thể nói là vô giá của tác giả Tam Thái, một nghệ sĩ nhiếp ảnh xuất sắc. Lần đầu tiên những bức ảnh cao nguyên Langbian – Đà Lạt từ rất xa xưa được công bố trước công chúng, trong số này có cả những bức ảnh ghi lại hình ảnh từ thập niên 1920.

Qua tuyển tập ảnh kèm theo những tư liệu biên khảo, tập sách đã mang đến cho độc giả những bất ngờ thú vị khi được nhìn lại những hình ảnh Đà Lạt từ xa xưa, nhất là khi so sánh với những gì nhìn thấy trong hiện tại. Có thể nói, tập sách là một hồi chuông cảnh báo được gióng lên một cách thiết tha trước những mất mát và suy tàn của cảnh quan thiên nhiên và môi trường Đà Lạt trong những năm qua.