Sách hay về chủ nghĩa khắc kỷ

Nghệ thuật sống – Epictetus

Một bản đúc kết tinh túy về Nghệ thuật sống của một người mà được xem là “Thầy của các vị thầy”.

Sự hấp dẫn lâu bền và ảnh hưởng rộng khắp của Epictetus, một phần là do ông không mơ hồ trong việc phân biệt giữa những triết gia chuyên nghiệp và những người bình thường. Ông diễn đạt thông điệp của mình một cách rõ ràng và nồng nhiệt, gửi đến tất cả những ai quan tâm đến việc sống một cuộc đời tỉnh thức về đạo đức.

Tuy nhiên, Epictetus vững tin vào sự tất yếu của việc rèn luyện để dần dần tinh lọc tính cách và hạnh kiểm cá nhân. Sự tiến bộ đạo đức không phải là lãnh địa độc quyền của giới quý tộc, cũng không thể đạt tới do tình cờ hay may mắn, mà bằng cách tự rèn luyện bản thân – hằng ngày.

Có lẽ Epictetus đã không chịu được những trò pirouette bằng lời nói có tính gây hấn để chiếm giữ và bảo vệ địa vị, mà rủi thay đôi khi được xem là “làm” triết học tại những trường đại học hiện nay. Là một bậc thầy có năng lực diễn đạt súc tích, có lẽ ông cũng ngờ vực cách diễn đạt rườm rà, tối mò được tìm thấy trong những văn bản hàn lâm, triết học và những văn bản khô khan khác. Không chỉ kịch liệt tố giác việc phô trương kiến thức chỉ để được tiếng là người “uyên bác” , ông còn tận tụy với những lời giải thích của mình, không cần ai bảo lãnh về những ý tưởng hữu ích cho việc sống tốt. Ông tự xem là thành công khi những ý kiến của mình được dễ dàng nắm bắt và đưa vào thực hành trong đời thực, nơi mà chúng có thể thực sự nâng cao tính cách của con người.

Epictetus ra đời như là một nô lệ vào khoảng năm 55 sau Công nguyên tại Hierapolis, Phrygia, phía Đông của Đế quốc La Mã. Chủ của ông là Epaphroditus, Bí thư hành chánh của Nero. Từ khi còn rất nhỏ Epictetus đã biểu lộ một tài năng xuất chúng về tri thức; và Epaphroditus quá bị ấn tượng, đến nỗi ông gửi chàng trai trẻ đến La Mã để học với vị thầy Khắc kỷ chủ nghĩa nổi tiếng, Gaius Musonius Rufus. Những tác phẩm của Rufus còn sót lại bằng tiếng Hy Lạp, bao gồm những luận cứ bênh vực cho quyền bình đẳng về giáo dục đối với phụ nữ, và chống lại đặc quyền của nam giới về tình dục trong hôn nhân; và tinh thần bình đẳng nổi tiếng của Epictetus chắc hẳn đã được nuôi dưỡng dưới sự giáo huấn của vị này. Epictetus trở thành môn đệ nổi tiếng nhất của Rufus, và sau cùng được giải phóng khỏi tình trạng nô lệ.

Epictetus giảng dạy tại La Mã cho đến năm 94 sau Công nguyên, khi Hoàng đế Domitian – bị đe dọa bởi ảnh hưởng ngày càng lớn của những triết gia, trục xuất ông khỏi La Mã. Ông trải qua phần còn lại của đời mình trong chốn lưu đày tại Nicopolis, trên vùng duyên hải phía Tây Bắc của Hy Lạp. Tại đó, ông thiết lập một ngôi trường triết học, và trải qua những ngày tháng của mình, thuyết giảng về cách sống với phẩm cách và sự thanh thản. Trong số những môn đệ lỗi lạc nhất của ông là chàng trai trẻ Marcus Aurelius Antoninus, về sau trở thành Hoàng đế của Đế quốc La Mã. Ông này là tác giả của Meditations mà những gốc rễ Khắc kỷ chủ nghĩa của nó nằm trong những học thuyết đạo đức của Epictetus.

Suy Tưởng

Nghe nói Marcus Aurelius thích trích dẫn câu nói trên của Plato, và những ai đã từng viết về ông khó cưỡng lại vận nó vào bản thân Marcus. Và tất nhiên, nếu là đi tìm ông vua-triết gia của Plato bằng xương bằng thịt thì chúng ta cũng khó tìm được ai tốt hơn Marcus, người cai trị Đế quốc La Mã gần hai thập niên, và là tác giả cuốn Meditation (Suy tưởng) bất hủ.

Thế nhưng danh hiệu này chắc chắn bản thân Marcus sẽ bác bỏ. Ông không bao giờ nghĩ mình là một triết gia. Ông chỉ tự nhận là một học trò cần mẫn và người thực hành chưa hoàn hảo của một triết thuyết do những người khác lập ra. Còn về ngôi vua, nó đến một cách gần như tình cờ. Khi Marcus Annius Verus sinh ra, năm 121 CN, những người có mặt đã tiên đoán một sự nghiệp sáng chói trong Viện Nguyên lão của bộ máy cầm quyền. Họ không thể nào đoán được số phận đã dành cho ông ngôi hoàng đế, và trong trí tưởng tượng của họ không thể nào có cảnh tượng người kị sĩ đồng cô độc giơ tay vẫy chào chúng ta từ trên đỉnh đồi Capitol La Mã qua hai nghìn năm..

Chủ Nghĩa Khắc Kỷ – Phong Cách Sống Bản Lĩnh Và Bình Thản

“Nếu bạn đau khổ bởi bất cứ điều gì từ bên ngoài, thì nỗi đau của bạn không do điều đó gây ra, mà do cách bạn nhìn nhận và phản ứng với điều đó. Và bạn hoàn toàn có quyền rút lại sự phản ứng này vào bất cứ giây phút nào.”

Đây là câu nói của hoàng đế La Mã Marcus Aurelius, người đồng thời cũng là một trong những triết gia đại diện lớn nhất của chủ nghĩa khắc kỷ.

Tôi luôn nghĩ một trong những nguyên nhân chính khiến con người cảm nhận sự bất hạnh, là việc họ không chấp nhận cách thực tế đang diễn ra nếu đó là thực tế không như mong muốn của họ, và họ tìm cách chối bỏ hoặc chống lại nó.

Chủ nghĩa khắc kỷ dạy ta phải tương tác với cách thế giới khách quan đang vận hành theo cách riêng của nó, thay vì bắt nó phải vận hành theo cách ta mong muốn..

Vượt Qua Bản Ngã

Đây là cuốn sách nói về kẻ thù lớn nhất cản trở chúng ta trên bước đường sự nghiệp: bản ngã.

• Khi bắt đầu khởi nghiệp, nó cản trở việc học tập và trau dồi của chúng ta.
• Khi đã đạt được thành công bước đầu, nó khiến chúng ta trở nên mù quáng trước những sai lầm của bản thân.
• Khi chúng tơ thất bại, nó phóng đại nỗi đau và khiến chúng ta không thể gượng dậy nổi. Trên mỗi bước đường chúng ta đi, bản ngã luôn là kẻ thù.

Bằng hàng loạt câu chuyện có thật, trải dài trên đủ các lĩnh vực từ quân sự, thể thao đến kinh doanh, cuốn sách đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về sự nguy hiểm của bản ngã và việc làm sao để đánh bại nó. Sau khi đọc xong, bạn có thể, như lời tác giả nói: “Bớt đầu tư vào việc tự kể những câu chuyện về sự đặc biệt của bản thân, và nhờ đó sẽ được giải phóng để hoàn thành mục tiêu làm thay đổi thế giới mà bạn đã vạch ra.”

Khả Năng Cải Thiện Nghịch Cảnh

Nassim Nicholas Tableb, tác giả quyển sách đình đám Thiên Nga Đen và là một trong những nhà tư tưởng hàng đầu thời đại chúng ta, trình bày cách làm thế nào để vươn lên trong một thế giới đầy bất trắc. Cũng hệt như xương cốt chúng ta trở lên cứng rắn hơn sau khi chịu sức ép và căng thẳng, hay những lời đồn thổi và bạo loạn càng bùng phát khi người ta cố gắng dập tắt chúng, nhiều thứ khác trong cuộc sống cũng được hưởng lợi nhờ căng thẳng, xáo trộn, biến động và hỗn loạn. Những gì Taleb nhận diện và gọi là “khả năng cải thiện nghịch cảnh” là loại sự việc chẳng những hưởng lợi từ hỗn loạn mà cần có hỗn loạn để tồn tại và phát triển.

Trong cuốn Thiên Nga Đen, Taleb cho thấy những biến cố tưởng chừng không thể xảy ra và không thể nào dự đoán thường làm nền tảng cho gần như mọi thứ trong thế giới chúng ta. Trong Khả năng cải thiện nghịch cảnh, Taleb khẳng định vai trò quan trọng của tính bất định, làm cho nó trở lên đáng mong đợi, thậm chí cần thiết, và đề xuất sự việc nên được xây dựng sao cho có khả năng cải thiện nghịch cảnh. Khả năng cải thiện nghịch cảnh không chỉ là sự mạnh mẽ hay khả năng phục hồi. Khả năng phục hồi chỉ có thể chịu đựng những cú sốc và trở về nguyên trạng; trong khi khả năng cải thiện nghịch cảnh nghĩa là trở lên ngày càng tốt hơn. Hơn nữa, khả năng cải thiện nghịch cảnh còn miễn nhiễm trước những dự đoán sai lầm và được bảo vệ trước những biến cố bất lợi…

Vượt Qua Trở Ngại

“…Sách Vượt qua trở ngại đáng ngạc nhiên này hướng dẫn bạn hoạch định một cuộc sống kỳ diệu bằng cách chấp nhận những trở ngại và thách thức.”

(Chris Guillebeau, tác giả cuốn The Startup 100$)

“…Ryan Holiday đã viết một cuốn sách tuyệt vời và hấp dẫn, vượt xa độ tuổi hiện tại của anh, để hướng dẫn chúng ta cách đương đầu với những hoàn cảnh bất lợi trong cuộc sống và biến những điều tiêu cực thành tích cực. Cuốn sách là vô giá.”Honorable Frederic Block, thẩm phán Tòa án Hoa Kỳ“Nếu có cuốn sách cầm tay nào cho các hiệp sĩ Jedi thì đây có lẽ là một cuốn sách như vậy. Vượt qua trở ngại của Ryan Holiday chắt lọc những điều cốt lõi từ kỹ năng tự chủ để chinh phục thế giới của Alexander Đại đế, Marcus Aurelius cho đến Steve Jobs. Áp dụng các nguyên tắc này, bạn sẽ cách mạng hóa cuộc sống của chính mình. Như Ryan đã viết: “Đơn giản nhưng không hề dễ dàng”. Hãy đọc cuốn sách này!”

(Steven Pressfield, tác giả cuốn The War of Art và Gates of Fire)

Trộm Lấy Cơ May Từ Vận Rủi

Đây không phải là cuốn sách nói về sự tích cực mơ hồ. Đây không phải là cuốn sách khuyên bạn phủ nhận thực tế rằng mọi thứ đang tồi tệ hay kiềm chế việc đáp trả khi bị người khác làm cho khốn đốn. Trong cuốn sách này sẽ không có các câu nói truyền thống hay những thành ngữ đáng yêu nhưng vô dụng.

Đây cũng không phải là một nghiên cứu mang tính học thuật hay lịch sử về triết học khắc kỷ . Đã có rất nhiều công trình về triết học khắc kỷ, phần lớn do những nhà tư tưởng vĩ đại nhất viết ra. Lặp lại những điều họ đã viết là không cần thiết – các bạn có thể tìm đọc bản gốc. Không có công trình triết học nào dễ đọc hơn chúng. Chúng dường như được viết ra vào năm ngoái chứ không phải ở thiên niên kỷ trước.

​Nhưng tôi đã cố gắng để sưu tầm, thấu hiểu và bây giờ xuất bản những bài học và bí quyết của họ. Các triết gia cổ đại không quan tâm nhiều về quyền tác giả và tính sáng tạo – tất cả tác giả đã cố gắng để dịch và diễn giải sự thông thái của những bộ óc vĩ đại, được thể hiện trong sách, nhật ký, các bài hát, bài thơ và câu chuyện. Tất cả những kiến thức này đã được chắt lọc thông qua kinh nghiệm của nhân loại trong hàng ngàn năm.

Cuốn sách này sẽ chia sẻ với các bạn sự thông thái tập thể của họ, nhằm giúp bạn đạt được mục tiêu cụ thể và ngày càng cấp bách của mình: vượt qua các trở ngại. Trở ngại về tinh thần. Trở ngại về vật chất. Trở ngại về tình cảm. Và mọi trở ngại bạn đang bận tâm…

Lời tựa